Ter voorbereiding op het aanschaffen van een waterontharder kwam ik op jullie site. Duidelijk informatie. Maar bij mij zal een waterontharder onder het rioolniveau geplaatst moeten worden. Hoe weet ik welke waterontharders hiervoor geschikt zijn?

Het plaatsen van een waterontharder onder het rioolniveau heeft aandacht nodig en zal niet altijd mogelijk zijn. Wat die aandachtspunten zijn leest u hieronder in de beantwoording. De kern van de zaak is dat water niet omhoog stroomt tenzij er sprake is van druk, en die blijkt niet altijd (voldoende) aanwezig. Bespreek met een leverancier uw voorkeur van het onder het rioolniveau plaatsen van een bepaald model waterontkalker. Mocht dit mogelijk zijn, laat dan in de offerte vastleggen dat dit in uw specifieke situatie geen probleem is.

Om te doorgronden wat de mogelijke belemmeringen zijn bij de plaatsing van een waterontharder onder rioolniveau helpt het om stil te staan bij alle leidingen die aangesloten zijn op een waterontharder. Dat zijn:

• waterleiding aanvoer (hard water)
• waterleiding retour (zacht water)
• afvoerleiding gebruikt tijdens het regenereren
• overstroombeveiliging leiding
• zoutvatleiding tussen zoutvat en ionenwisselaar

Waterleiding aanvoer en retour

De waterleiding die hard water aanvoert naar de waterontkalker en de leiding die zacht water aflevert op de waterleidingen in het huis maakt het niet uit of de waterontharder boven of onder het rioolniveau staat. Immers, het leidingwater staat onder druk en kan zonder problemen "omhoog" stromen vanuit bijvoorbeeld een kelder naar bovenliggende etages.

Afvoerleiding

Tijdens het regenereren zal de ontkalker eerst de ionenwisselaar schoonspoelen in tegengestelde richting (backwash) en in een andere fase wordt met zout water de achtergebleven kalk en magnesium uit de ionenwisselaar gespoeld. Deze beide waterstromen stromen via de afvoerleiding (drain) weg en deze wordt normaal gesproken aangesloten op het riool. Dit afvalwater staat onder druk die afkomstig is van de drinkwatermaatschappij.

Technisch gezien is het dus mogelijk om die afvoerleiding aan te sluiten op het riool ook als deze (wat) hoger ligt dan de waterontharder. Door de druk stroomt immers het water omhoog. Aan die opvoerhoogte zit wel een grens. Die grens wordt bepaald door de waterdruk in uw huis (meer is beter) en de interne structuur van de waterontharder (hoeveel weerstand het water ondervindt).

Een aantal fabrikanten specificeren in hun documentatie waarden rond de één à twee meter opvoerhoogte, een leverancier vertelde ons dat zijn wel eens vijf meter hoogte hebben overbrugd. In de documentatie van andere fabrikanten wordt over deze opvoerhoogte met geen woord gesproken.

Bij de maximale opvoerhoogte speelt ook de afstand in horizontale zin een rol. Hoe langer de afstand tussen ontkalker en de rioolaansluiting, hoe geringer de opvoerhoogte mag zijn.

Wat betreft de afvoerleiding lijken er bij veel modellen waterontharders mogelijkheden te zijn om deze onder het rioolniveau te plaatsen, maar dit heeft wel zijn grenzen. Overleg met de leverancier over uw specifieke situatie en indien deze onder rioolniveau plaatsing mogelijk blijkt te zijn, laat dit dan schriftelijk vastleggen in een offerte.

Naast de afvoerleiding heeft een waterontharder ook een overstroombeveiliging leiding en juist die zou wel eens parten spelen wanneer u de waterverzachter onder het rioolniveau wilt plaatsen.

Overstroombeveiliging leiding

Tijdens het regenereren zal de besturing van de waterontkalker er voor zorgen dat een bepaalde hoeveelheid water, via de zoutvatleiding, in het zoutvat stroomt door enige tijd een klep open te zetten. Hierdoor zal in het zoutvat pekelwater ontstaan wat nodig is voor het doorspoelen van de waterontharder.

De besturing van die klep kan elektronisch werken zoals bij waterontkalkers op batterijen of 230 Volt dan wel mechanisch zoals bij de waterontkalkers die op waterdruk werken. Hoewel de kans zeer gering is, maar bij alle type besturingen is het denkbaar dat de klep of besturing faalt, niets is immers onfeilbaar. In dit geval zal totaal geen water of juist constant water het zoutvat instromen en in het laatste geval stroomt het zoutvat over.

Een overstroming van het zoutvat kan zeer vervelende gevolgen hebben, niet zo zeer voor de waterontharder maar voor alles in de omgeving te beginnen met de vloerbedekking en wandbekleding. Vandaar dat waterontkalker fabrikanten meestal een extra veiligheid hebben ingebouwd die dit overstromen kan voorkomen.

In het zoutvat zit een vlotter en als het water boven een abnormaal niveau stijgt zal de vlotter meestijgen en zo een klepje bedienen die de toevoerleiding naar het zoutvat vanzelf dichtduwt, vergelijkbaar met de vlotter in het waterreservoir van een toilet. Mocht de normale klep(besturing) falen dan zorgt deze vlotter ervoor dat de watertoevoer naar het zoutvat op een gegeven moment stopt. Een geruststellende gedachte.

Rampen vinden meestal niet plaats door één fout of falen maar door een serie fouten of falen. Hoewel de vlotter een ramp kan voorkomen kan het toch nog erger.

Wanneer, door wat voor reden dan ook, de vlotter of het klepje niet naar behoren functioneert, zal het water alsnog naar het zoutvat blijven stromen en gaan overstromen. Om dit te voorkomen hebben waterontharder fabrikanten een laatste redmiddel aangebracht: een overstroombeveiliging of ook wel overloopje genoemd.

Hoog in het zoutvat, waar onder normale omstandigheden het waterniveau nooit hoort te komen, is een gaatje geboord waar een slangaansluiting doorheen is gestoken. Op deze aansluiting wordt de overstroombeveiliging leiding aangesloten.

Deze overstroomleiding zal normaal gesproken op het riool aangesloten worden. Doordat het water vanuit het zoutvat de overstroomleiding "instroomt" is dus geen sprake van waterdruk. Wil het water weg kunnen stromen dan moet deze leiding altijd "naar beneden lopen", en hier zit een mogelijke beperking van het onder rioolniveau plaatsen van een waterontkalker.

Omdat bij de meeste waterontharders dit overstroommechanisme een derde beveiliging vormt is de kans dat ooit water door dit slangetje loopt zeer klein. Daarom zullen sommige installateurs, naar onze mening ten onrechte, adviseren/besluiten "om het maar niet aan te sluiten". Wij denken dan, de kans dat uw woning getroffen zal worden door brand is ook gering, maar besluit u daarom maar om geen brandverzekering te nemen? Het niet aansluiten van het overloopje is naar onze mening dan ook een teken dat de installateur zijn klanten en zijn vak niet serieus neemt. Fabrikanten van waterontharders hebben natuurlijk niet voor niets dit overloopje aangebracht, gebruiken dus!

Als het aan ons ligt zal de overstroom leiding altijd aangesloten worden. Maar waar moet deze op uitmonden als het riool hoger ligt dan de waterontharder? Door de afwezigheid van waterdruk zal het riool geen optie zijn. Een uitdaging dus en rest u nog een paar mogelijkheden.

De waterontharder staat weliswaar onder het rioolniveau maar het slangetje kan mogelijk uitmonden op een nog lager gelegen gedeelte, bijvoorbeeld in de kruipruimte of op een schrobput of regenwaterput die met een vlotterpomp leeg gepompt wordt naar een hoger niveau.

U kunt overwegen om speciaal voor dit doel het slangetje uit te laten monden in een ton waarin een vlotterpomp zit die het water naar een hoger niveau kan pompen, bijvoorbeeld naar het riool (zo'n oplossing is bij airconditioning installaties heel gebruikelijk waarbij het condenswater ook "alleen maar naar beneden kan stromen").

U kunt natuurlijk ook in de situatie berusten en accepteren dat de wens om de waterontkalker onder rioolniveau te plaatsen niet mogelijk is en u een andere plaats moet zoeken voor de waterverzachter.

O ja, als u van een gokje houdt, kunt u natuurlijk besluiten om het overloopje niet te gebruiken en een kans op een ondergestroomde kelder te accepteren. Kijk wel even in uw inboedelpolis want een bewust genomen risico wordt mogelijk niet gedekt door de verzekeringsmaatschappij.

Zoutvatleiding

De zoutvatleiding is een dun slangetje wat zich bevindt tussen de ionenwisselaar (eigenlijk de besturing die zich op de ionenwisselaar bevindt) en het zoutvat.

Bij een compact model waterontharder zit de ionenwisselaar en de zoutbak in één behuizing en speelt dit slangetje geen rol van betekenis voor het al dan niet plaatsen onder het rioolniveau. Bij duo model waterontharders, die een los zoutvat hebben, kan deze aparte zoutbak mogelijkheden bieden.

Tijden het regenereren zal de waterontharder zorgen dat een kleine hoeveelheid water, via de zoutvatleiding in het zoutvat stroomt. Dit vindt plaats zonder pomp omdat gebruik wordt gemaakt van de druk uit de waterleiding. Het water wat in het zoutvat is gevloeid zal daar een bepaalde hoeveelheid zout oplossen en zo ontstaat pekelwater.

In een andere fase van het regeneratieproces zal dit pekelwater uit de zoutbak gezogen worden en in de ionenwisselaar terecht komen. Dit zuigen gebeurt ook zonder pomp. De waterontharder maakt gebruik van een natuurkundig fenomeen wat venturi wordt genoemd. Daarbij stroomt water langs de opening van de zoutvatleiding en creëert zo een vacuüm waardoor het zoute water via de zoutvatleiding opgezogen wordt en de ionenwisselaar in stroomt.

Hoewel het gebruikelijk is dat de zoutbak ongeveer op de zelfde hoogte geplaatst wordt als de waterontharder (ionenwisselaar) is het meestal mogelijk de zoutbak lager dan wel hoger dan de waterontharder te plaatsen. Of dit inderdaad kan bij een bepaald model ontharder en hoe groot dat hoogteverschil mag zijn zult u moeten navragen bij de leverancier.

Wellicht is het mogelijk het zoutvat op een zodanige hoogte te plaatsen dat de overstroomleiding toch "naar beneden" kan lopen naar het riool. Of dit daadwerkelijk mogelijk is zal afhangen van verschillende factoren. Onder andere de zuigkracht van de venturi en die is niet bij iedere waterontharder gelijk. De leverancier zal uw specifieke situatie moeten beoordelen of het hoger plaatsen van het zoutvat mogelijk is.