Welke waterontharder kopen?

U wilt een waterontharder kopen omdat u het water veel te hard vindt en u bent de kalkaanslag beu. Geen kalkvlekken meer op de tegels of douchewand en ook geen douchekraan onder de kalk. Een waterontharder is dan de oplossing. Maar welke moet u kopen? Zijn er ook naast de voordelen ook nadelen aan een waterontharder waar u van moet weten?

• Verschillende type waterontharders
• Twee termen die u moet kennen
• Kies een model die, wat betreft de "grootte", bij u past
• Kiezen tussen een compact of duo-model
• 230 Volt, batterijen of waterdruk?
• Simplex, duplex of duplex parallel?
• Tijd of volume gestuurd?
• Nat of droog zoutvat?
• Resthardheid regelaar
• Installatie
• Voordelen waterontharder
• Nadelen waterontharder

Verschillende type waterontharders

Traditioneel bestond maar één type waterontharder, dat is het type die werkt met onthardingszout en met een ionenwisselaar zoals dit technisch heet. Dat is tot nu toe het enige type die daadwerkelijk al de kalk uit het water verwijderd. Zijn werking staat niet ter discussie. De laatste jaren zijn er een aantal alternatieven beschikbaar gekomen die niet de kalk uit het water halen maar "iets met de kalk doen" waardoor u er geen last meer van heeft. De effectiviteit van sommige van de gebruikte technieken staan ter discussie. In het artikel over de verschillende waterontharding technieken kunt u daar meer over lezen.

Wij hebben een voorkeur voor de traditionele waterontharder met ionenwisselaar, wanneer wij de term waterontharder gebruiken bedoelen we dan in principe dat type ontharder.

Twee termen die u moet kennen

Er zijn twee termen die u in de zoektocht naar een waterontharder vaak tegen zal komen en nu mogelijk nog abacadabra zijn. Dat zijn de termen "ionenwisselaar" en "regenereren".

Het onderdeel wat bij een waterontharder de kalk uit het water verwijdert heet "ionenwisselaar" ook wel onthardingscilinder genoemd.

In die cilinder zitten minuscuul kleine kunsthars korrels, het lijkt net fijn zand. Terwijl het water langs deze korreltjes stroomt, halen zij de kalk uit het water. Na een aantal dagen zijn deze korrels verzadigd en is het tijd om de kalk af te voeren.

De kalk wordt van de korrels verwijderd door zout water er langs te laten stromen, en dit zoute water (simpel voorgesteld) lost als het ware de kalk op en wordt daarna afgevoerd op het riool. Daarna wordt de cilinder goed doorgespoeld, het zout komt dus nooit in uw leidingwater terecht. Daarna zijn de korrels is de onthardingscilinder weer als nieuw en kan de kalk voor een aantal dagen weer verwijderd worden. De korrels "slijten" bijna niet, de levensduur van een ontharder is zo'n 10 tot 20 jaar.

Dit schoonmaakproces wordt "regenereren" genoemd en zal eens in de vier tot acht dagen plaatsvinden. Het zout dat wordt gebruikt voor dit doorspoelen komt uit een voorraadvat en dit zout wordt, logisch, regeneratiezout maar soms ook onthardingszout genoemd.

Komt u in een brochure de term "ionenwisselaar" en/of "zout" tegen dan weet u zeker dat u te maken heeft met een traditionele waterontharder die al bijna honderd jaar bestaat en al tientallen miljoenen keren over de gehele wereld is geïnstalleerd.

Kies een model die, wat betreft "grootte", bij u past

Waterontharders worden geleverd in verschillende "groottes". Hoe "groot" uw waterontharder moet zijn, wij spreken liever over de onthardingscapaciteit, is afhankelijk van uw waterverbruik en hardheid van het kraantjeswater.

Koopt u een te grote waterontharder dan kost u dit onnodig meer geld en hij onthard het water niet beter dan een kleinere. Tevens zal de regeneratie interval tijd, het aantal dagen tussen twee regeneraties, langer worden dan gewenst en dat kan bacterievorming in de hand werken. Koopt u een te klein model dan zal die wat vaker "spoelen met zout" waardoor hij wat verkwistender is met zout en spoelwater.

Omdat zo enorm veel waterontharders te koop zijn is het slim om "een eerste selectie te maken" door alleen maar te kijken naar modellen die wat de "grootte" betreft bij u passen. Onze kieswijzer waterontharders helpt u bij deze eerste selectie.

Kiezen tussen een compact of duo-model

De meeste kiezen voor een compact model waterontharder. Deze heeft de ionenwisselaar én het zoutvat met regeneratiezout in één compacte behuizing verenigd.

Soms zijn de afmetingen van dit compacte model net even te groot en past hij niet in de ruimte waar u hem bij voorkeur wilt laten installeren. Dan is het alternatief om een duo-model te kiezen.

Een duo-model is technisch exact gelijk aan een compact model, ze ontharden beiden dus even goed, de "uitvoering" is echter anders. Bij een compact model is de onthardingscilinder en het zoutvat in één behuizing gevat. Een duo-model bestaat uit twee delen, het zoutvat en een losse onthardingscilinder. Tussen het zoutvat en de onthardingscilinder bevindt zich een darm en dat geeft een wat minder fraai, noem het een "rommeliger" uiterlijk. Maar de ontharder staat niet als kunstobject in uw woonkamer, hij is meestal aan uw zicht onttrokken

Het duo-model heeft een aantal specifieke voordelen, zo is het zoutvat eenvoudiger schoon te maken tijdens een onderhoudsbeurt (hij is namelijk los te koppelen) en is het voorraadvat met zout is meestal een stuk groter waardoor u een lange tijd het regeneratiezout niet hoeft bij te vullen.

230 Volt, batterijen of waterdruk?

Waterontharders zijn te koop in modellen die werken op 230 Volt, op batterijen of waterdruk. Modellen op 230 Volt of batterijen hebben het voordeel dat u onder andere het regeneratietijdstip kunt instellen én dat ze ook tijdens vakantie door blijven gaan met regenereren, maar hebben als nadeel dat dit, een beetje, elektriciteit kost én u moet in de buurt van de ontharder een stopcontact hebben of bereid zijn eens per twee jaar de batterijen te vervangen. Waterdruk is natuurlijk prettig, u heeft totaal geen elektriciteit nodig maar het nadeel is dat hij niet tijdens de vakantie zal regenereren. Dat zult u na de vakantie, met een schroevendraaier (zie handleiding), zelf moeten starten.

Simplex, duplex of duplex parallel?

Wereldwijd hebben de meeste waterontharders één ionenwisselaar, en dit model wordt een simplex model genoemd. Een beperkt aantal modellen hebben twee ionenwisselaars en worden duplex waterontharder genoemd. Deze duplex modellen zijn wel duurder en hebben in specifieke situaties bepaalde voordelen. Lees meer in het artikel over simplex en duplex waterontharders.

Tijd of volume gestuurd?

Vroeger waren alle waterontharders "tijd gestuurd", dat houdt in dat, ook al is de ionenwisselaar nog niet verzadigd met kalk, na een vast ingesteld aantal dagen de regeneratie plaatsvond. Tegenwoordig zijn bijna alle waterontharders "volume gestuurd".

Bij de volume gestuurde modellen wordt het volume van het ontharde water gemeten. Die meetwaarde wordt gebruikt om te bepalen of de ionenwisselaar moet worden geregenereerd. De tijd gestuurde modellen kunt u voor particulier gebruik beter mijden vinden wij. Het bespaart u onnodig regenereren dus spoelwater en zout. Meer informatie is te lezen in dit artikel.

Vrijwel alle moderne waterontharders die op elektriciteit werken, maken gebruik van een variant van "volume gestuurd" en wordt "volume uitgesteld gestuurd" genoemd.

Bij "volume uitgesteld gestuurd" meet de ontharder hoeveel water is gebruikt sinds de laatste regeneratie en vergelijkt dit met zijn onthardingscapaciteit. Het verschil tussen de twee is het watervolume dat nog onthard kan worden. Mocht dit volume minder zijn dan het watervolume dat u op één dag gebruikt, dan zal midden in de nacht (meestal is dit om 02:00 uur, maar dit tijdstip is verplaatsbaar naar ieder ander tijdstip) het regeneratieproces start waardoor de volgende dag weer onthard water uit de kraan stroomt.

Deze methode heeft als voordeel dat het regeneratieproces plaats vindt als u toch geen gebruik maakt van water (bijvoorbeeld om twee uur in de nacht). Want, tijdens het regenereren, dat circa 30-40 minuten duurt, levert het apparaat even geen onthard water.

Nat of droog zoutvat?

Voor het regenereren heeft de waterontharder zout nodig. Dat bevindt zich in een voorraadvat. Sommige modellen laten vlak voor het regenereren een laagje water in dit zoutvat lopen en zuigen dit na een aantal minuten weer op om daarmee de ionenwisselaar te spoelen. Na het regenereren is geen (of in ieder geval heel weinig) water nog in het zoutvat en wordt daarom een "droog zoutvat" genoemd.

Andere waterontharders laten een klein laagje water juist na de regeneratie in het zoutvat lopen. Dan heeft het alle tijd om een deel van het zout op te lossen. Bij de volgende regeneratie wordt dit zoute water opgezogen en gebruikt voor het doorspoelen. Dit is wat een "nat zoutvat" wordt genoemd.

Er is niet veel discussie over dit onderwerp. Er lijkt een lichte voorkeur te bestaan voor een droog zoutvat maar dit zal voor weinigen een keiharde eis zijn bij de aanschaf. Het belangrijkste argument voor een droog zoutvat is dat de kans op een zoutklomp (ook wel zoutophoping, zoutkoek, zoutkorst of zoutbrug) het geringst is. Mocht u hier eens last van hebben dan is dit eenvoudig op te lossen, door even met een houten stok in het samengeklonterde zout te porren. De zoutklomp breekt dan in stukjes en zakt naar beneden.

Resthardheid regelaar

De meeste, maar niet alle waterontharders beschikken over een resthardheid regelaar. Met deze regelaar, ook wel mengventiel genoemd, bent u in staat de hardheid van het ontharde water in te stellen. U zult denken, dat is vreemd, u koopt toch een waterontharder om alle kalk uit het water te laten halen en dan gaat u toch niet achteraf dit water mengen met normaal leidingwater waardoor er toch weer wat kalk in het behandelde water zit? Dat lijkt vreemd maar er zijn argumenten om toch niet al het water te ontharden.

Wanneer u ook in staat wil zijn de resthardheid in te stellen zorg dan dat deze regelaar een integraal onderdeel uitmaakt van de waterontharder. Er zit dan een klein draaiknopje waar u in hele kleine stapjes de hardheid kunt instellen. Sommige modellen hebben zo'n mengventiel niet en dan biedt de leverancier een mengventiel aan dat feitelijk een bypass kraan is die een klein beetje opengezet wordt. Dat vinden wij veel te grof. Daarnaast, als u een keer de bypass wil gebruiken dan bent u de "stand" kwijt van uw "mengverhouding" en moet u nadien weer dit precies gaan instellen.

Installatie

Lees voordat u een waterontharder laat installeren het artikel door waarin we tips geven waar u op kunt letten tijdens de installatie.

Voordelen waterontharder

Evident, u heeft geen last meer van kalkaanslag. Sterker nog, de bestaande kalkaanslag zal door het ontharde water verdwijnen. U zult ook veel minder zeep, shampoo en wasverzachter gaan gebruiken. Om maar te zwijgen van de tijd die u bespaart doordat u geen kalkresten meer hoef te verwijderen en kalkverwijderaar overbodig is.

Het grootste voordeel echter onttrekt zich aan uw gezicht. In de boiler, Quooker, condensatieketel, warmtepomp, koffie- en espresso apparaat zal de kalkaanslag die zich in het verleden heeft vastgezet op het verwarmingselement door gebruik van onthard water langzaam verdwijnen.

Deze kalk (ketelsteen) vormt voor warmte een isolator. Hierdoor had u veel meer energie nodig om water te verwarmen. Doordat de kalkaanslag zal verdwijnen, zullen deze apparaten u flink energie gaan besparen. Dit "onzichtbare voordeel" zal het meeste geld gaan besparen en niet het verminderde verbruik van zeep, shampoo en dergelijke. Een waterontharder levert dus ook nog een positieve bijdrage aan het milieu.

Nadelen waterontharder

Een waterontharder (met ionenwisselaar) zal zo'n eens in de week moeten regenereren en daarbij gebruikt hij onthardingszout. Het gebruik van een waterontharder zal dus leiden tot een jaarlijkse kostenpost voor de aanschaf van regeneratiezout. Dat kost geen vermogen maar het is wel iets om rekening mee te houden. Wij vinden de prijs niet het aller vervelendste maar het "in de weg staan" van het voorraadje zoutzakken. Want meestal zijn dit zakken van 25 kg.

Sommige waterontharders maken gebruik van "blokken zout". Die zijn een heel stuk lichter en laten zich makkelijk inbrengen. Dit gemak gaat echter wel gepaard met een wat hogere prijs voor het zout.

Een waterontharder heeft onderhoud nodig. Eens per jaar is aan te bevelen, maar u moet zeker het niet verder uitstellen dan eens in de twee jaar. Naast de algehele controle op de werking van het apparaat wordt de bak met de zoutvoorraad schoongemaakt en wordt de ionenwisselaar(s) met een speciaal middel gedesinfecteerd. Vaak wordt de onderhoudsbeurt gecombineerd met het aanvullen van de voorraad onthardingszout. Let er wel op wat u voor dit zout moet betalen want soms zijn dit niet de scherpste prijzen.

Een waterontharder zal tijdens het regenereren geluid produceren. Als zoiets in de nacht gebeurt en hij staat niet ver weg van uw slaapkamer dan kunt u daar mogelijk wakker van worden. In zo'n geval raden we u aan om het "regeneratiemoment" aan te passen van twee uur in de nacht naar bijvoorbeeld 11 uur in de ochtend.

Een waterontharder gebruikt tijdens het regenereren spoelwater. Hoeveel spoelwater wordt gebruikt is sterk afhankelijk van het model. Soms is dit beperkt tot 18 liter per keer maar sommige modellen verbruiken meer dan 100 liter.

Het water uit een waterontharder bevat iets meer natrium dan gewoon leidingwater (hier meer achtergrondinformatie). Heeft u last van een verhoogde bloeddruk of van nierfalen dan kan dit een punt van zorg zijn. Neem contact op met uw arts om dit te bespreken. Een alternatief is gebruik van regeneratiezout op basis van kaliumchloride, maar dit is erg lastig verkrijgbaar én duurder in gebruik. Verstandig is om met aandacht het artikel over resthardheid te lezen.

Plantjes binnen en buiten zijn niet dol op verhoogde natriumgehalte van het ontharde water. Ze gaan niet meteen dood maar als u het consequent zou gebruiken is dat niet zo goed. Daarom wordt geadviseerd om bijvoorbeeld één kraan, bijvoorbeeld een buitenkraantje, niet aan te sluiten op de waterontharder. Dat kraantje kunt u dan gebruiken voor het tappen van water voor de planten of de tuin mee te besproeien.

Een waterontharder is milieu belastend. Dat zit hem vooral in het gebruik van het regeneratiezout en de lozing van de kalk en andere stoffen op het riool tijdens het spoelen. Op zich zijn dit allemaal natuurlijke (als: komt in de natuur voor) stoffen, niets is chemisch of synthetisch. Maar zout moet gewonnen en getransporteerd worden, dat belast het milieu. Het afvalwater van de ontharder zal met iets meer energie schoongemaakt moeten worden door de drinkwatermaatschappij. Ook moet de ontharder gemaakt en getransporteerd worden, en ook dat kost energie. Dat is dus allemaal, een beetje, extra milieu belastend.