Waterontharders hoe werkt het, wat voor typen zijn er te koop?

Een waterontharder is een apparaat die kalk en magnesium uit het kraantjeswater verwijderd. Het maakt hard water zacht en hierdoor heeft u geen last meer van kalkaanslag.

Simpel

Een waterontharder is een vrij simpel apparaat en bestaat uit drie belangrijke onderdelen:

• de ionenwisselaar ook wel onthardingscilinder genoemd
• de besturingseenheid (de zwarte kop op de cilinder)
• het zoutvat

Waterontharders zijn te koop met een los zoutvat en worden vaak een duo-model genoemd. Wanneer de waterontharder in het zicht staat wordt meestal gekozen voor een compact model uitvoering, daarbij bestaat de waterontharder uit één geheel. In één kunststof behuizing zit de ionenwisselaar, de besturingseenheid en het zoutvat, dat staat wel zo netjes. Beide uitvoeringen zijn technisch exact aan elkaar gelijk en werken dus evengoed.

Hoe werkt een waterontharder?

Simpel uitgelegd wordt in een waterontharder het harde kraantjeswater door een cilinder geleid waarin zich zeer kleine kunsthars korrels bevinden. Deze cilinder vormt het hart van de waterontharder en wordt ionenwisselaar of onthardingscilinder genoemd. De kalk en magnesium in het harde kraantjeswater blijft aan de kunsthars korrels kleven en zo wordt alle kalk en magnesium uit het water gehaald.

Op een gegeven moment is de onthardingscilinder verzadigd met kalk en magnesium en moet deze "schoongespoeld" worden. Dat is wat regenereren wordt genoemd en geheel automatisch plaatsvindt. Tijdens dit proces wordt automatisch een bypass klep geactiveerd waardoor u toch water kunt blijven gebruiken, alleen is dat water dan even niet onthard.

Tijdens het regenereren wordt water waarin onthardingszout opgelost is door de onthardingscilinder gespoeld. Deze neemt de kalk en magnesium op en wordt via het riool weggespoeld. Achteraf wordt de onthardingscilinder nog een keer doorgespoeld met schoon kraantjeswater waardoor al het zout is verwijderd. In het kraantjeswater komt dus nooit onthardingszout. Dat water uit een waterverzachter zout zou smaken is dus absoluut niet waar. Mocht het water toch zout smaken, dan is het apparaat defect.

Voordelen van een waterontharder

Wanneer u een waterontharder gebruikt heeft u geen last meer van kalkaanslag in douche of bad. Ook geen kalkaanslag in de gootsteen of strepen meer na het ramen zemen. Veel geld kan bespaard worden doordat u veel minder zeep hoeft te gebruiken in bijvoorbeeld de wasmachine of in de douche. Ook wasverzachter kunt u vrijwel achterwege laten. Maar het grootste financiële voordeel van een waterontharder is aan ons oog onttrokken. Het verwarmen van onthard water is een stuk goedkoper dan wanneer je hard water gebruikt.

Tijdens het verwarmen van water vormt zich op het verwarmingselement een kalklaag vergelijkbaar met het ketelsteen in de fluitketel of kalkaanslag in een waterkoker. Die kalklaag vormt een sterke isolator voor de warmte. Het verwarmingselement in de condensatieketel, warmtepomp, boiler of waterkoker moet veel langer aan staan (in vergelijking bij gebruik van onthard water waarbij er geen isolerende kalklaag ontstaat) waardoor onnodig veel meer energie verbruikt wordt.

Wanneer u een waterontharder gaat gebruiken zal deze (bestaande) isolerende kalklaag langzaam verdwijnen. En daardoor zal het verwarmen efficiënter gebeuren. De besparing die u hiermee bereikt is vele tientallen euro's per jaar.

Ook hoeft u nooit meer uw Senseo of Nespresso apparaat of koffieautomaat te ontkalken. Om maar te zwijgen over het vroegtijdig defect raken van mengkranen of apparaten door verkalking zoals bij een boiler, wasmachine of espresso apparaat.

Nadelen van een waterontharder

Een waterontharder heeft natuurlijk ook nadelen. Hij neemt plaats in beslag, hij kost initieel flink wat geld, u zult hem om de paar jaar moeten laten onderhouden en per jaar zult u ook een aantal tientjes aan onthardingszout kwijt raken. Het onthardingszout, dat meestal in zakken van 25 kg geleverd wordt is een flinke "sta in de weg".

Terugverdientijd

De kosten van de waterontharder zullen wel redelijk terugverdiend worden door besparing van zeep van de wasmachine, wasverzachter maar vooral door besparing op mazout, gas of elektriciteit voor het verwarmen van water. Of u het helemaal terugverdient is de vraag, maar dat kleine deel wat het mogelijk nog kost krijgt u terug in de vorm van een stuk luxe doordat kalkaanslag definitief verbannen is.

Verschillende type waterontharders

Als u een waterontharder gaat aanschaffen moet u eerst een keuze maken of u een compact model of een duo-model kiest. Die keuze zal vooral bepaald worden of de waterontharder "in het zicht staat", want dan zult u meestal voor een mooi compact model kiezen.

De meest verkochte waterontharders zijn zogenaamde simplex waterontharders die werken op 230 Volt of op batterijen. Geeft u de voorkeur aan een waterontharder die op waterdruk werkt dan is een duplex model sterk aan te bevelen.

Een simplex waterontharder die met waterdruk werkt heeft namelijk het nadeel dat om de paar dagen hij, juist als u water gebruikt, tijdens het regenereren, tijdelijk hard water levert. Tijdens het douchen is dit niet heel erg, maar als de vaatwasser of wasmachine dan hard water krijgt zijn de gevolgen direct merkbaar. Lees meer over dit nadeel in dit artikel.

Regenereren

We schreven al eerder dat om de zoveel dagen de waterontharder geregenereerd moet worden. Wanneer dat plaats moet vinden kan bepaald worden door tijd, of volume van het ontharde water. Wij raden regenereren op basis van tijd sterk af voor particulier gebruik omdat dit onnodig veel zout kost. Bij veel van de allergoedkoopste modellen waterontharders werkt dit regenereren op basis van tijd. Geef liever een paar euro's meer uit waardoor hij werkt op basis van volume van het ontharde water en daardoor efficient omgaat met het regeneratiezout.

Regeneratie intervaltijd

Veruit het belangrijkste criterium waarop u een waterontharder zult moeten selecteren is de regeneratie intervaltijd. Dat is het aantal dagen dat het toestel water kan ontharden tussen twee regeneratiemomenten. Dat aantal dagen moet niet te kort maar zeker ook niet te lang zijn. Wij hebben een voorkeur voor zo'n zes dagen, hier leest u waarom. Die regeneratie intervaltijd wordt bepaald door de combinatie van de capaciteit van de waterontharder, de hardheid van het kraantjeswater en uw waterverbruik per dag. Die berekening is best lastig. We hebben het u gemakkelijk gemaakt en als u een paar simpele vragen beantwoord in onze kieswijzer waterontharders krijgt u alle mogelijk geschikte modellen te zien.

Doorstroomsnelheid

In de meeste gevallen speelt de maximale doorstroomsnelheid van de waterontharder geen rol, op een paar zeer kleine modellen na. Wanneer u echter een regendouche, stortdouche of watervaldouche heeft of een groot bad heel snel wil laten vollopen dan is dit ineens het belangrijkste criterium geworden waarop u een waterontharder zult selecteren. In onze kieswijzer kunt u via de knop "toon opties" de minimale doorstroomsnelheid opgeven waardoor alleen maar toestellen worden getoond die deze doorstroomsnelheid ondersteunen.

Installatie

Een waterontharder installatie is een relatief simpel klusje. Professionals zijn binnen twee uur klaar. De waterontharder wordt meestal in of vlak bij de meterkast of meterput geplaatst. Maar een plekje in de bijkeuken of garage is ook geen probleem zolang het daar maar niet vriest. U heeft wel een afvoer nodig naar het riool en een elektriciteitsaansluiting (tenzij u een model kiest die op waterdruk werkt of op batterijen). Als u handig bent kunt u hem zelf plaatsen.

Levensuur

Het regenereren met zout kan vrijwel oneindig gebeuren. De "filter" slijt niet en de geschatte levensduur is zo'n 20 jaar. Het enige dat u zelf moet doen is eens in de zoveel tijd de zoutvoorraad aanvullen. Dit zout kost iets meer dan tien euro per 25 kg. En met een kilogram zout kunt u ongeveer 2000 liter water ontharden. Hoewel de waterontharder gewoon zout gebruikt wordt geen keukenzout gebruikt maar een stuk goedkoper onthardingszout of regeneratiezout wat in tabletten, kussentjes of blokken te koop is.

Fabrikanten en modellen

Waterontharders worden aangeboden door fabrikanten en leveranciers die verschillende modellen aanbieden die voornamelijk zich onderscheiden in de inhoud van de ionenwisselaar (onthardingscilinder). Hoe groot de ionenwisselaar in uw situatie moet zijn is voornamelijk afhankelijk van de hardheid van het water en het aantal personen.

Verder lezen

Lees een wat uitgebreider introductie artikel over waterontharders.