Ik lees dat bij sommige waterontharders de resthardheid ingesteld kan worden. Waar dient dit voor en wat is de aanbevolen instelling? Ook lees ik dat dit een invloed heeft op het onthardingszout verbruik, hoe komt dat?

Dat is een interessante vraag waar veel over te vertellen valt. Ga er even voor zitten, maar eerst kort en bondig het antwoord.

Met een resthardheid instelling, ook wel mengventiel of versnijdventiel genoemd, kunt u instellen wat de hardheid van het water is als deze uit de waterontharder stroomt. In eerste instantie zult u denken, ik wil toch helemaal geen kalk meer in het water? Daarvoor heb ik toch een waterontkalker aangeschaft? Dat is waar, maar er zijn argumenten om te besluiten om niet ál de kalk en magnesium uit het water te halen.

Realiseer dat niet alle waterontkalkers een resthardheid instelling of mengventiel hebben. In dit overzicht treft u alle waterontkalkers aan die een mengventiel hebben als integraal onderdeel van het apparaat. Het instellen van de resthardheid gebeurt doorgaans met een klein stelschroefje of knopje. Vanaf de fabriek staan de meeste waterontkalkers ingesteld op totale ontharding, dus een (rest)hardheid van 0° fH (Franse hardheid). Weet dat onthard water zelfs oude kalkaanslag langzaam doet verdwijnen.

Resthardheid knopje op bypass

De resthardheid is meestal op de achterkant van de waterontharder instelbaar. Als het beschikbaar is, treft u dit vaak aan (vlak)bij de bypass die direct achter de waterontharder is geïnstalleerd. Met die bypass kunt u tijdelijk het leidingwater omleiden waardoor het niet meer door de waterontharder stroomt.

Op de meeste bypass kranen bevindt zich een klein stelschroefje of knopje waarmee de resthardheid in te stellen is. Met dat knopje wordt een opening gemaakt tussen de in- en uitgang van de waterontharder. Op die manier stroomt onbehandeld, dus hard water "langs" de waterontharder (vandaar de term bypass) en wordt hard water gemengd met totaal onthard water uit uw waterontharder. Afhankelijk van stand van dat knopje zal dus geen of een kleine hoeveelheid hard water via de bypass de waterontharder passeren en gemengd worden met het ontharde water. Hierdoor kunt u de waterhardheid beïnvloeden in uw huis. U bepaalt dus hoeveel kalk en magnesium in het water blijft zitten, "de rest", vandaar de naam resthardheid.

Drinkwaterbesluit

In het Besluit van de Vlaamse regering houdende reglementering inzake de kwaliteit en levering van water, bestemd voor menselijke consumptie is vastgesteld dat de hardheid van het drinkwater, wat geleverd wordt door drinkwatermaatschappijen, groter of gelijk zijn aan 15 fH.

Onthard water agressief?

De resthardheid van leidingwater wat onthard is door een waterontharder staat wel ter discussie. Veel fabrikanten en leveranciers staan aan de ene zijde en geven meestal aan dat totaal onthard water geen gevaren kent. Aan de andere zijde staan sceptici en de drinkwatermaatschappijen. Die zeggen dat totaal onthard water agressief of corrosief is en het metaal van de waterleidingen en boiler op zal nemen en het water dus ook (weliswaar een heel klein beetje) opgeloste metalen zal bevatten.

Onderzoek door TNO

Een onderzoek van het Nederlands onderzoek instituut TNO is het enige rapport wat we tot nu toe hebben kunnen vinden wat aangeeft dat onthard water uit een waterontharder niet corrosiever is dan niet onthard leidingwater en dat geen sprake is van meer opname van metalen uit de waterleidingbuis dan bij normaal water. Dit onderzoek is echter voor een deel betaalt door een leverancier van waterontharders en dan zijn we altijd iets terughoudend. Hoewel we de onafhankelijkheid van TNO niet in twijfel willen trekken denken velen "wie betaald bepaald". Daarentegen verwachten we niet dat TNO nonsens in een onderzoeksrapport zal schrijven.

Tientallen jaren gebruik

Waterontharders bestaan al sinds 1925 en zijn na de tweede wereldoorlog in grote getale wereldwijd toegepast door particulieren die last hebben van hard water. Mocht het gebruik van een waterontharder een negatieve lange termijn invloed hebben op de mens dan zou het logisch zijn dat er op dit punt al eens wat uit een onderzoek is gekomen. Maar dat soort geluiden zijn bij ons niet bekend.

Voorzichtigheid beginsel

Wij zullen de laatste zijn die schrijven wat in dit geval goed en fout is of een advies geven wat u in dit onderhavige geval moet doen. Maar wij houden, als er een jarenlange brede discussie is over een onderwerp, er een voorzichtigheidsbeginsel op na. We hebben eerst totaal onthard water gebruikt om de kalk te laten verdwijnen vooral uit de boiler van de condensatieketel. Na een arbitraire periode, we kunnen immers niet in de boiler kijken of al de kalk weg was, hebben we het besluit genomen om de resthardheid op ongeveer 7 fH in te stellen. Deze hardheid levert in de praktijk geen kalkaanslag op. Het is ook een mooi midden tussen de twee strijdende partijen, waarbij de een 0 fH als ongevaarlijk bestempeld en de overheid die met 15 fH altijd aan de veilige kant zit en dus altijd wel wat ruimte is voor (persoonlijk af te wegen) afwijking naar beneden. Wat voor resthardheid u zal aanhouden is geheel aan u.

Resthardheid onthard water meten

Hoewel de meeste waterontharders zo'n resthardheid knopje hebben, weet u niet bij welke stand van dat knopje een resthardheid overblijft die u wilt hebben. Soms geeft de handleiding een indicatie dat voor iedere kwart slag een bepaalde hardheid stijging zal plaatsvinden. Maar het beste is natuurlijk om de hardheid te meten. Herhaal door de tijd deze meting, u meet dan de werking van de waterontharder maar ook de eventuele wijziging van de hardheid van het leidingwater.

Hoe heeft de resthardheid invloed op het verbruik van regeneratiezout?

Een waterontharder die met een ionenwisselaar werkt moet regelmatig regenereren en gebruikt daarvoor onthardingszout. Hoeveel zout gebruikt wordt per regeneratie is onder andere afhankelijk van de hardheid van het leidingwater. Hoe meer kalk en magnesium in het leidingwater zit, hoe meer kalk verwijderd moet worden en de ionenwisselaar sneller verzadigd is en geregenereerd moet worden.

Stel dat u leidingwater een hardheid heeft van 20 fH en uw resthardheid eerst op nul stond (totale waterontharding), dan moest uw waterontharder 20 Franse hardheden "uit het water halen" en dat kostte een bepaalde hoeveelheid onthardingszout. Stel dat u de resthardheid wijzigt naar 7 fH dan hoeft de waterontharder niet 20 maar in dit geval maar 13 fH uit het water te halen. Dat is 35% minder minder. Het zoutgebruik van uw waterontharder zal dan ook met 35% afnemen. Goed voor uw portemonnee en het milieu.