Waterontharder of waterontkalker een introductie

Meestal wordt de waterontharder geïnstalleerd in de de meterkast of vlak daarbij. Dat is verreweg het eenvoudigst en zijn de installatiekosten het laagst. Maar strikt genomen kan de waterontharder overal in het huis staan zoals in de berging, kelder, (bij)keuken, onder de trap, in de garage of kruipruimte.

Wilt u hem installeren buiten de meterkast dan moeten twee waterleidingen (aanvoer/retour) vanaf de meterkast naar die ruimte worden aangebracht. Meestal worden de leidingen in de kruipruimte aangebracht. Daarnaast heeft u bij het apparaat een rioolaansluiting met sifon nodig voor het spoelwater van het regeneratieproces. Dat afvalwater bevat de kalk en magnesium die uit het water is gehaald.

Daarmee komen we gelijk op de werking van de waterontharder. De waterontharder bevat niet een filter in de traditionele zin (als: een soort zeef met hele kleine gaatjes). Het harde leidingwater wordt onthard in een ionenwisselaar. Dat is een duur woord voor een cilinder gevuld met zéér kleine kunstharskorrels. Terwijl het leidingwater door deze cilinder met korrels stroomt blijft (vereenvoudigd voorgesteld) de kalk en magnesium achter op deze kunstharskorrels en houdt u zacht water over.

Nadat een bepaalde hoeveelheid kalk uit het water is gehaald zijn de kunsthars korrels verzadigd en moeten deze ontdaan worden van kalk en magnesium. Het verwijderen van de kalk uit deze onthardingscilinder wordt regenereren of regeneratie genoemd. De "filter" wordt dan weer schoongespoeld en is weer als nieuw. Dit regeneratieproces kan zonder problemen 10 tot wel 25 jaar achter elkaar plaatsvinden zonder noemenswaardige degradatie. Waterontharders zijn dus duurzame apparaten.

Tijdens het regenereren wordt water waarin onthardingszout is opgelost door de onthardingscilinder gespoeld. Na ongeveer twintig minuten is alle kalk en magnesium verwijderd en wordt dit pekelwater inclusief kalk en magnesium weggespoeld in het riool. Vandaar dat in de buurt van de waterontharder een kleine rioolaansluiting beschikbaar moet zijn vergelijkbaar met die voor wasmachine, vaatwasser, boiler en gootsteen. Bij afwezigheid van zo'n afvoer zal de installateur deze aanbrengen.

Waterontharders hebben dus regeneratiezout, ook wel onthardingszout genoemd, nodig tijdens het regenereren net als de vaatwasser dit nodig heeft (feitelijk zit in de vaatwasser een mini waterontharder die technisch exact gelijk is aan de waterontharders die we hier behandelen). Om het zoute water door de onthardingscilinder te spoelen is druk nodig. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de waterdruk van de drinkwaterleiding. Een waterpomp zult u dus niet aantreffen in waterontharders.

Compact- en duo-modellen

Waterontharders zijn te koop in de zogenaamde "compacte" of "duo modellen" met beiden hun specifieke voor- en nadelen. Het verschil heeft te maken met de plaats waar het onthardingszout zout wordt bewaard. Bij de compact modellen zijn de onthardingscilinder en de voorraad met onthardingszout samengebracht in één behuizing.

Bij de duo modellen bestaat de waterontharder uit twee losse "dozen", in de een zit de onthardingscilinder en in de ander zit alleen maar de voorraad met onthardingszout en zijn onderling met een heel dun slangetje met elkaar verbonden.

De waterontkalker gebruikt dus bij iedere regeneratiecyclus een beetje zout. U zult dus, afhankelijk van de voorraad zout, om de paar weken tot maanden het regeneratiezout moeten bijvullen. Daarom is het handig als het apparaat goed bereikbaar is. In situaties waar weinig ruimte beschikbaar is kunt u overwegen te kiezen voor een duo model waterontharder omdat de onthardingscilinder en het zoutreservoir een paar meter uit elkaar kunnen staan.

Dat de waterontharder vaak in de meterkast wordt geplaatst komt niet alleen omdat dit de eenvoudigste installatie is maar ook omdat het apparaat (meestal) zo klein is dat het daar ook past. Stapel denkbeeldig vier flinke schoenendozen op elkaar, of als u daar meer gevoel bij heeft: een stapel van drie kratjes bier, en u heeft een goede indruk van de omvang van een compacte waterontharder. Natuurlijk zijn er ook veel grotere waterontharders maar het gaat om het idee.

Waterontharders zijn verkrijgbaar in twee versies, de een werkt op basis van waterdruk (hydraulisch), de ander heeft een klein beetje elektriciteit nodig van een stel batterijen of uit het stopcontact. De versie met elektriciteit gebruikt de elektriciteit voor de elektrische watervolume meting, het computertje en de hydraulische kleppen. Dit kost maar weinig elektriciteit. Beide type waterontharders hebben zo hun voor- en nadelen. Als u nu al last heeft van een lage waterdruk dan moet u dit overleggen met de installateur en kunt u overwegen om een hydrofoor te laten installeren die de waterdruk kan verhogen.

De kosten van een waterontharder vallen uiteen in een aantal delen:

• De aanschafkosten, denk aan achthonderd tot ruim tweeduizend euro.
• De kosten voor de installatie, denk aan een bedrag van rond de tweehonderd euro.
• De kosten van het regeneratiezout, ongeveer zestig euro per jaar.
• Voor de waterontharders die met een batterij of 230 Volt werken: de kosten van de batterij of elektriciteit. Denk aan een paar euro.
• De kosten voor het onderhoud; geadviseerd wordt om eens per jaar, uiterlijk eens per twee jaar de waterontharder te laten onderhouden waarbij hij gelijk ook wordt gedesinfecteerd. Een handige klusser, die zich heeft ingelezen op het onderwerp, kan dit ook zelf. Kosten verschillen per bedrijf maar denk aan prijzen rond de honderd euro.

Tegenover de kosten van de waterontharder staan ook grote besparingen. De besparingen zijn lastig exact uit te rekenen mede omdat het afhankelijk is van de hardheid van uw leidingwater maar grofweg zullen de kosten (uitgesmeerd over de levensduur van de ontharder) gedekt worden door de besparingen. U kunt dus genieten van de luxe van onthard water terwijl u dit op termijn vrijwel niets kost.

• Significant minder wasmiddel in de wasmachine.
• Drastisch minder shampoo en handzeep gebruik.
• Wasverzachter kunt sterk verminderen of zelfs achterwege laten.
• Dure ontkalkingsmiddelen én tijd voor het verwijderen van kalkaanslag en kalkvlekken in de gootsteen, douche, bad en toilet zijn verleden tijd.
• Ontkalken van Senseo, Nespresso, waterkokers en dergelijke is niet meer nodig.
• Flinke besparingen op energiekosten: hard water vormt kalkaanslag op verwarmingselementen zoals in een wasmachine, waterkoker, boiler, condensatie ketel, warmtepomp of koffiezetter en deze kalk is een goede isolator (houdt de warmte tegen) waardoor onnodig lang "gestookt" moet worden om water op te warmen. Denk aan besparingen tussen de 10 en 30% voor het warm water gedeelte. Overigens, bestaand kalkaanslag zal verdwijnen bij gebruik van de waterontharder.

Veel discussie bestaat rond het onderwerp "is zeer zacht water schadelijk"? Het idee leeft dat zeer zacht water makkelijker metaal van de (koperen) leiding kan opnemen en dat geheel ontkalkt water niet goed voor uw botten is. Hier zijn niet veel onderzoeken naar gedaan maar deze stelling lijkt niet houdbaar te zijn. Dat lijkt ook logisch omdat in een waterontharder calcium en magnesium wordt verwijderd maar daarvoor in de plaats natrium in het water komt. De hoeveelheid opgeloste zouten blijft dus gelijk.

Over de hoeveelheid opgelost kalk in het water (veel of juist weinig) lijkt geen discussie meer te bestaan, maar er komen vanuit de wetenschap geluiden dat dit niet geldt voor magnesium. Het opgeloste magnesium lijkt goed voor een mens te zijn. Mede daarom zijn wij maar voorzichtig. Als ergens discussie over is zou het mogelijk waar kunnen zijn en dan kunt u maar beter aan de veilige kant zitten is onze mening. Daarom kunt u overwegen om het water niet totaal te ontharden maar dit te beperken tot bijvoorbeeld 7 fH Franse hardheden. Vrijwel iedere waterontharder heeft een knop waarmee u deze waterhardheid kan instellen, de zogenaamde "resthardheid instelling". Vraag er naar als u een waterontharder gaat aanschaffen.